#12 Dankbaarheid als bouwsteen voor een gezond en vervuld leven

Dankbaarheid lijkt op het eerste gezicht iets kleins: een moment van waardering, een vriendelijk woord, een kort stil staan bij wat goed is. Maar achter die eenvoud schuilt een krachtig fundament. Steeds meer onderzoek – ook in Nederland – toont aan dat dankbaarheid je gezondheid, stemming en zelfs je relaties ten goede komt.

Dankbaarheid is geen bijzaak. Het is een levenshouding. Een manier van kijken. En misschien wel één van de meest toegankelijke én effectieve manieren om dagelijks bij te dragen aan je eigen welzijn.

In deze blog ontdek je wat de wetenschap zegt over dankbaarheid, hoe je het eenvoudig toepast in je dagelijks leven en waarom het perfect past bij een zomer vol bewustzijn, liefde en groei.

1. Dankbaarheid versterkt mentaal welzijn

Onderzoekers van de Universiteit Twente onderzochten het effect van een 6-weken dankbaarheidstraining bij volwassenen met milde psychische klachten. Deelnemers deden dagelijks oefeningen zoals dankbaarheidsdagboekjes en brieven schrijven. De resultaten waren overtuigend: deelnemers ervaarden meer welbevinden, hoop en veerkracht, tot wel zes maanden na afloop van het traject.

Dankbaarheid blijkt dus niet alleen een tijdelijk ‘goed gevoel’ op te roepen, maar werkt als een duurzame versterker van je mentale veerkracht. Het vergroot optimisme, zingeving en positieve emoties.

2. Dankbaarheid ondersteunt fysieke gezondheid en slaap

Dankbaarheid heeft niet alleen mentale voordelen. Mensen die regelmatig dankbaarheid beoefenen, slapen beter, hebben lagere bloeddruk, en zelfs minder lichamelijke klachten. Bij mensen met chronische pijn blijkt dankbaarheid zelfs samen te hangen met minder angst en betere nachtrust. Door de nadruk te leggen op wat wél goed is, ontstaat ruimte voor herstel en rust.

In Nederland werd dit effect zichtbaar in onderzoeken naar pijnverwerking en slaapkwaliteit. De verklaring ligt onder meer in het parasympathische zenuwstelsel: dankbaarheid activeert het lichaam om te ontspannen en te herstellen.

3. Dankbaarheid verdiept relaties

Dankbare mensen zijn socialer, empathischer en tevredener met hun relaties. Uit Nederlands en internationaal onderzoek blijkt dat het actief uiten van dankbaarheid zorgt voor sterkere banden met familie, vrienden, collega’s en partners. Mensen voelen zich meer gewaardeerd, gehoord en gezien.

Zelfs kleine momenten van dankbaarheid – een oprechte “dank je wel”, een brief, een appje – hebben een merkbare impact op hoe we ons verbinden met anderen. Dankbaarheid werkt aanstekelijk: wie dank ontvangt, geeft sneller terug.

4. Praktische tips: hoe je deze zomer kunt oefenen

De zomer is een ideale periode om je dankbaarheidsspier te trainen. Hier zijn vijf eenvoudige manieren:

• 📔 Dankbaarheidsdagboek: schrijf dagelijks drie dingen op waarvoor je dankbaar bent – groot of klein.

• 💌 Dankbaarheidsbrief: schrijf eens per maand een brief aan iemand die je waardeert (je hoeft hem niet eens te versturen).

• 🧘‍♀️ Bewuste ademhaling: combineer een rustmoment met de vraag: “Waar ben ik nu dankbaar voor?”

• 🌅 Zomer-savoring: geniet bewust van een klein moment – een warme bries, een ijsje, een goed gesprek.

• 🤝 Delen aan tafel: deel dagelijks één dankbaarheidsmoment met je gezin of partner.

Dankbaarheid hoeft geen grote vorm te hebben – de kracht zit juist in de herhaling van het kleine.

Dankbaarheid als brug naar liefde, geloof en hoop

Dankbaarheid staat niet op zichzelf. Het is verbonden met diepere waarden – wat in de christelijke traditie wel de drie goddelijke deugden worden genoemd:

• 💗 Liefde – door dankbaarheid groeit je hart: je wordt zachter, zorgzamer, menselijker.

• 🌿 Geloof – dankbaarheid voedt vertrouwen, zelfs in moeilijke tijden. Je ziet wat al goed is.

• 🌞 Hoop – je blik verschuift van tekort naar potentieel. Wat er is, is genoeg – en het kan nog mooier worden.

Deze drie deugden vormen een innerlijk kompas, en dankbaarheid is de sleutel die ze activeert.

Slotgedachte: bouw dagelijks aan je welzijn

Dankbaarheid is geen bijproduct van geluk – het is een voorwaarde. Door bewust dankbaar te zijn, geef je richting aan je energie, aandacht en keuzes. Het is een stille kracht die dagelijks opbouwt, voedt en verzacht.

Laat deze zomer een oefenterrein zijn. Niet om te ‘presteren’, maar om met open ogen te leven. Je hoeft het niet perfect te doen – alleen oprecht. Elke dag opnieuw.

Bronnen

• Bohlmeijer, E., Schotanus-Dijkstra, M., & Westerhof, G. (2020). Dankbaarheidstraining vergroot mentaal welbevinden en weerbaarheid. Journal of Happiness Studies.

• Jans-Beken, L. (2018). Appreciating Gratitude: New perspectives on the gratitude–mental health connection [Doctoral dissertation, Open Universiteit].

• Ng, M. Y., & Wong, W. S. (2013). The differential effects of gratitude and sleep on psychological distress in patients with chronic pain. Journal of Health Psychology, 18(2), 263–271.

• Wood, A. M., Froh, J. J., & Geraghty, A. W. (2010). Gratitude and well-being: A review and theoretical integration. Clinical Psychology Review, 30(7), 890–905.

• Emmons, R. A., & McCullough, M. E. (2003). Counting blessings versus burdens: An experimental investigation of gratitude and subjective well-being in daily life. Journal of Personality and Social Psychology, 84(2), 377–389.